Màu sắc là một yếu tố quan trọng trong thiết kế và có thể có sự ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảm nhận và truyền tải thông điệp của sản phẩm. Tương tự như các quy luật, nguyên tắc về bố cục thì màu sắc cũng có những nguyên tắc riêng của nó. Cùng Rừng Già tìm hiểu 6 nguyên tắc phối màu cơ bản trong thiết kế ngay sau đây nhé!
Bánh xe màu là một công cụ trực quan được sử dụng trong nghệ thuật và thiết kế để hiển thị và tổ chức các màu sắc theo một cấu trúc hợp lý. Nó bao gồm một vòng tròn được chia thành các phần tương ứng với các màu sắc cơ bản, các màu phụ thuộc và các tương phản màu.
Trên bánh xe màu, có ba màu bậc 1 là màu chính: vàng, đỏ và xanh lam. Đây là các màu cơ bản và quan trọng trong bánh xe màu.
Ba màu bậc 2 là màu phụ thuộc, được tạo ra bằng cách kết hợp hai màu bậc 1. Chúng bao gồm cam (kết hợp giữa vàng và đỏ), tím (kết hợp giữa đỏ và xanh lam) và xanh lục (kết hợp giữa xanh lam và vàng). Những màu này thường có mức độ tương phản cao và tạo ra hiệu ứng nổi bật trong thiết kế.
Các màu bậc 3 là màu thu được bằng cách pha trộn các màu bậc 1 và màu bậc 2. Chúng là kết quả của việc kết hợp các màu sắc trên bánh xe màu để tạo ra sự đa dạng và sự phong phú hơn trong màu sắc. Số lượng màu bậc 3 trên bánh xe màu thường là sáu màu, nhưng có thể thay đổi tùy thuộc vào bánh xe màu cụ thể mà bạn sử dụng.
Sự sắp xếp và phân loại màu sắc trên bánh xe giúp người thiết kế hiểu được mối quan hệ giữa các màu sắc và sử dụng chúng một cách hợp lý trong quá trình thiết kế để tạo ra sự cân bằng và tương phản hợp lý.
Phối màu đơn sắc là cách sử dụng một màu chủ đạo hoặc các sắc độ khác nhau của cùng một màu để tạo ra sự nhất quán và thống nhất trong thiết kế. Nó thường mang lại cảm giác dễ chịu, hài hòa và không quá phức tạp.
Tuy nhiên, nhược điểm của phối màu đơn sắc là sự thiếu sự đa dạng và điểm nhấn trong thiết kế. Vì chỉ sử dụng một màu hoặc các sắc độ khác nhau của cùng một màu, sản phẩm có thể trở nên đơn điệu và thiếu sự nổi bật. Điều này có thể làm cho các chi tiết quan trọng trong thiết kế không được nhìn thấy hoặc không thu hút đủ sự chú ý.
Phối màu đơn sắc thường được sử dụng rất phổ biến trong những thiết kế mang phong cách tối giản. Với việc sử dụng một màu chủ đạo hoặc các sắc độ khác nhau của cùng một màu, phong cách tối giản tập trung vào tính đơn giản, sự tinh tế và sự tối giản trong thiết kế.
Phối màu đơn sắc trong phong cách tối giản giúp người xem không bị xao lạc quá nhiều bởi các yếu tố màu sắc phức tạp khác. Bằng cách giới hạn màu sắc, người xem có thể dễ dàng tập trung vào yếu tố chính, thông điệp hoặc sản phẩm được truyền tải.
Ngoài ra, phối màu đơn sắc cũng thuận tiện trong quá trình in ấn nhanh. Với việc sử dụng một màu chủ đạo hoặc một màu sắc duy nhất, không cần phải điều chỉnh nhiều màu sắc và lớp mực khác nhau trong quá trình in ấn. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, đặc biệt là trong các dự án in số lượng lớn hoặc cần thực hiện nhanh chóng.
Phối màu tương đồng (Analogous) là một phương pháp phối màu sử dụng các màu gần nhau trên bánh xe màu. Thông thường, phương pháp này sử dụng 3 màu gần nhau để tạo ra sự phong phú và cân đối về màu sắc trong thiết kế.
Khi sử dụng cách phối màu tương đồng, một màu chủ đạo được lựa chọn và sử dụng nhiều nhất trong thiết kế. Màu chủ đạo này thường là màu mạnh mẽ và thu hút sự chú ý. Các màu khác phải có sự tương tác tốt với màu chủ đạo để tạo nên sự cân đối và hài hòa.
Sử dụng phối màu tương đồng cho phép bạn tạo ra sự tương phản nhẹ và sự khác biệt mà không gây quá nhiều xung đột giữa các màu sắc. Các màu gần nhau trên bánh xe màu thường tạo ra một sự liên kết mạnh mẽ và hài hòa, tạo ra một thiết kế thú vị và dễ nhìn.
Tuy nhiên, khi sử dụng phối màu tương đồng, bạn cần chú ý đến việc tạo đủ độ tương phản để các yếu tố trong thiết kế vẫn có thể phân biệt rõ ràng và không gây nhầm lẫn cho người xem. Ngoài ra, cũng cần lưu ý các yếu tố như độ sáng, mức độ sắc nét và tương phản để đảm bảo tính đọc được và thu hút của sản phẩm.
Sử dụng các cặp màu sắc tương phản là một cách hiệu quả để tạo ra sự nổi bật và bắt mắt trong thiết kế. Các cặp màu đối diện nhau trên bánh xe màu sắc được gọi là cặp màu tương phản. Bằng cách sử dụng các cặp màu này, ta tạo ra sự tương phản mạnh mẽ giữa hai màu, tạo nên một sự giao động mạnh mẽ và thu hút ánh nhìn.
Việc sử dụng các cặp màu tương phản làm nổi bật các chi tiết quan trọng trong thiết kế. Khi các màu đối xứng được đặt cạnh nhau, chúng tạo ra một tương phản mạnh giữa hai màu và khiến chúng trở nên ấn tượng hơn. Các chi tiết được tô bằng các cặp màu tương phản sẽ nổi bật và thu hút sự chú ý của người xem.
Khi lựa chọn màu phụ, cần tránh sử dụng những màu có sắc độ nhạt, tức là màu đã bị làm mờ hoặc giảm độ tương phản. Những màu nhạt có thể làm mất đi tính tương phản cao giữa các cặp màu và làm cho thiết kế trở nên nhạt nhòa và thiếu sức sống. Không những thế, việc sử dụng các cặp màu tương phản cần được áp dụng một cách hợp lý và không quá tập trung, để tránh làm mất đi sự cân đối tổng thể của thiết kế.
Đây là kiểu phối màu tam giác (Triadic Color Scheme). Đây là một phương pháp phối màu sử dụng ba màu nằm ở ba vị trí khác nhau trên bánh xe màu sắc, tạo thành một hình tam giác đều. Ba màu này có khoảng cách như nhau trên bánh xe màu, tạo nên sự cân bằng và tương phản cho thiết kế.
Phối màu tam giác tạo ra một hiệu ứng năng động và sôi động trong thiết kế. Ba màu trong hình tam giác đều tương đối tương phản và bổ sung cho nhau. Khi được sử dụng một cách hợp lý, phối màu tam giác có thể tạo ra một sự cân bằng màu sắc hài hòa và đa dạng.
Tuy nhiên, khi sử dụng phối màu tam giác, cần chú ý để tạo ra sự cân đối và hài hòa trong việc sử dụng các màu. Có thể sử dụng một màu làm màu chủ đạo và hai màu còn lại làm màu phụ, hoặc phân bổ sự xuất hiện của ba màu một cách cân đối trong thiết kế.
Phối màu bổ túc xen kẽ sẽ sử dụng một màu chủ đạo và hai màu phụ, trong đó một màu phụ là màu tương phản với màu chủ đạo và hai màu phụ còn lại là màu liền kề của màu tương phản đó.
Ví dụ, nếu bạn chọn màu cam làm màu chủ đạo, bạn sẽ tìm hai màu liền kề với màu tương phản của nó trên bánh xe màu. Trong trường hợp này, màu tương phản với cam trên bánh xe màu là xanh lam-tím. Bạn sẽ kết hợp màu cam với xanh lam và tím để tạo ra một phối màu bổ túc xen kẽ.
Phối màu bổ túc xen kẽ tạo ra một sự cân bằng giữa sự tương phản và sự hài hòa trong thiết kế. Màu chủ đạo vẫn là trung tâm và các màu phụ tạo ra sự cân đối và sự tương phản với màu chủ đạo. Điều này tạo ra một hiệu ứng hài hòa nhưng vẫn có sự nổi bật và sự phá cách trong thiết kế.
Tuy nhiên, việc sử dụng phối màu bổ túc xen kẽ đòi hỏi khéo léo trong việc lựa chọn màu sắc để đảm bảo rằng chúng tương phản tốt và hài hòa với nhau. Thử và điều chỉnh các màu sắc để tạo ra sự cân đối và mức độ tương phản mong muốn trong thiết kế của bạn.
Phối màu bổ túc bộ bốn (Rectangular Tetradic/Compound Complementary Color Scheme) là một kiểu phối màu sử dụng bốn màu nằm cạnh nhau trên bánh xe màu. Các màu này được chọn sao cho tạo ra một hình chữ nhật trên bánh xe màu, trong đó hai cặp màu đối xứng với nhau. Điều này tạo ra một sự cân bằng và sự tương phản đa dạng trong thiết kế.
Ví dụ, một phối màu bổ túc bộ bốn có thể bao gồm màu xanh lam, màu xanh lá cây, màu cam và màu tím. Bằng cách sử dụng các màu này một cách cân đối và hài hòa, bạn có thể tạo ra một thiết kế với sự tươi sáng và sự tương phản độc đáo.
Đây được coi là một kiểu phối màu phức tạp và khó nhất trong 6 kiểu phối màu cơ bản. Việc tìm ra những cặp màu tương phản và hài hòa có thể đòi hỏi thời gian, công sức và khả năng sáng tạo của nhà thiết kế.
Vì sự đa dạng và tương phản của các màu trong phối màu bổ túc bộ bốn, việc sử dụng chúng cần phải cân nhắc và sáng tạo để đảm bảo rằng các màu hòa hợp và không gây khó nhìn hoặc rối mắt cho người xem.